ماده معدنی دولومیت با فرمول شیمیایی CaMg(CO₃)₂در سه جهت رخ کامل دارد. اکثر دولومیت‌ها به رنگ‌های خاکستری مایل به کرم و سفید مایل به خاکستری یافت می‌شوند ولی برخی با رنگ‌های دیگری مانند سفید، زرد، سبز و سیاه هم دیده شده‌اند.

سنگ های حاوی دولومیت را با همان نام دولومیت یا سنگ آهکمی‌شناسند. کانی های کربناته شامل کلسیت، آراگونیت، دولومیت می باشد .

کلسیناسیون یا تکلیس (Calcination) اصطلاحی در علم مواد و شیمی است که به حرارت دادن مواد برای پیرولیز ، حذف رطوبت تشکیل ترکیبات واسط، انجام واکنش در حالت جامد گفته می‌شود . به زبان عامیانه کلسینه کردن یعنی جداسازی کربن از سنگ کربنات کلسیم یا به عبارتی ماده رو برای مدت زمان مشخصی در دمای مشخصی در کوره بذاریم تا یک سری ناخالصی در آن پرت شود. در مورد دولومیت کلسینه هم زمانی که سنگ دولومیت در کوره های مخصوص با حرارت بالا قرار گرفت مواد حاصل از آن به نام دولومیت کلسینه نام گذاری می گردد .

دولومیت دردمای 600 درجه سانتیگراد شروع به کلسینه شدن مینماید ودر دمای 900درجه سانتیگراد کاملاً به منیزیا (MgO)وکلسیا (CaO) تجزیه وتمام گاز کربنیک (Co₂) آن خارج میشود. که اصطلاحاً به آن دولومیت کلسینه(CaO.MgO) یا دولوما گفته می شود.

آنالیز:

Chemical analysis Calcined Dolomite table

کاربردهای دولومیت

دولومیت کلسینه ماده ای است که به دلیل عملکرد تصفیه بر روی فولادها و نیز عملکرد محافظتی آن بر روی پوشش نسوز فولاد، نقش مهمی در صنعت فولاد و نسوز(دیرگدازها) دارد و در این صنعت به‌ عنوان عامل سرباره و محافظ پوشش نسوز منیزیم، در کشاورزی به‌ عنوان تهویه ‌کننده خاک و در محیط ‌زیست در بخش تصفیه آب کاربرد دارد.

چرا دولومیت انتخاب مناسبی است؟ به طور کلی، دولومیت تعادلی از مقرون به صرفه بودن، ایمنی زیست محیطی و عملکرد را ارائه می دهد که آن را برای کاربردهای خاصی که سایر مواد ممکن است به دلیل هزینه های بالاتر یا معایب خاصی مانند آلودگی کروم ناشی از آجرهای منیزیا-کروم مناسب نباشند، ترجیح می دهد.

مقایسه دولومیت با سایر مواد

• آجرهای منیزیا-کروم:
  • دولومیت: با اجتناب از آلودگی کروم مرتبط با آجرهای منیزیا-کروم، ایمنی زیست محیطی بهتری را ارائه می دهد.
  • عملکرد: در حالی که آجرهای منیزیا-کروم دارای پایداری حرارتی و مقاومت در برابر خوردگی عالی هستند، آجرهای دولومیتی عملکرد قابل مقایسه ای را با هزینه های کمتر و بدون معایب زیست محیطی ارائه می دهند.
• مواد نسوز سیلیس و آلومینا:
  • دولومیت: به دلیل ساختار پایدار کربنات کلسیم منیزیم خود، مقاومت در برابر فرسایش گرم بالاتری را در مقایسه با مواد نسوز مبتنی بر سیلیس یا آلومینا نشان می دهد.
  • این پایداری به جلوگیری از تخریب سریع در شرایط دمای بالا کمک می کند.
• مواد نسوز مبتنی بر کربن:
  • کامپوزیت های دولومیت-کربن حفظ استحکام خوبی را در دماهای بالا نشان می دهند، اما ممکن است در هنگام قرار گرفتن در معرض هوا یا سرباره به دلیل اکسیداسیون اجزای کربنی، استحکام خود را از دست بدهند.
  • مواد دولومیتی خالص به طور کلی یکپارچگی ساختاری خود را بهتر از کامپوزیت های مبتنی بر کربن در محیط های اکسیداتیو حفظ می کنند.
• سایر مواد نسوز قلیایی:
  • توانایی دولومیت در تشکیل یک لایه محافظ در برابر نفوذ سرباره نسبت به برخی از مواد نسوز قلیایی که ممکن است بیشتر مستعد حمله شیمیایی باشند، مزیت دارد.

چگونه ترکیب دولومیت بر کاربردهای صنعتی آن تأثیر می گذارد؟

ترکیب دولومیت به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی منحصر به فردش، به طور قابل توجهی بر کاربردهای صنعتی آن تأثیر می گذارد. دولومیت عمدتاً از کربنات کلسیم (CaCO₃) و کربنات منیزیم (MgCO₃) تشکیل شده است و اثربخشی آن در بخش های مختلف از این ترکیب ناشی می شود.

اجزای اصلی و تشکیل دهنده دولومیت و تأثیر آنها بر کاربردهای صنعتی آن

• کربنات کلسیم (CaCO₃): این جزء به قلیاییت دولومیت کمک می کند و آن را به یک عامل شار مؤثر در فرآیندهای متالورژیکی تبدیل می کند همچنین به کاهش نقطه ذوب سنگ آهن کمک می کند و ذوب کارآمدتر در صنعت فولاد را تسهیل می کند. وجود کلسیم همچنین به تشکیل سرباره کمک می کند، که برای حذف ناخالصی ها در طول تولید فلز ضروری است.
• کربنات منیزیم (MgCO₃): محتوای منیزیم خواص مکانیکی فولاد را افزایش می دهد و به استحکام و چقرمگی آن کمک می کند. در کاربردهای نسوز، اکسید منیزیم (MgO)، که از دولومیت پس از تکلیس به دست می آید، مقاومت در برابر درجه حرارت بالا و پایداری حرارتی را فراهم می کند و آن را برای پوشش های کوره مناسب می سازد.

تعریف چقمرگی: در علم مواد  و متالورژی ، منظور از چقمرگی توانایی یک ماده در جذب انرژی و تغییر شکل خمیری قبل از وقوع شکست می باشد.

• بطور کلی ترکیب دولومیت نقش اساسی در تعیین مناسب بودن آن برای کاربردهای صنعتی مختلف دارد. ماهیت دوگانه کربنات آن به آن اجازه می دهد تا به طور موثر در بخش های مختلف، به ویژه در متالورژی، تولید شیشه، ساخت و ساز و کشاورزی عمل کند. خواص خاص مشتق شده از ترکیب شیمیایی آن - مانند قلیاییت، پایداری حرارتی و استحکام مکانیکی - برای بهینه سازی فرآیندها و افزایش کیفیت محصول در این صنایع بسیار مهم است.

پیوست :

Calcined Dolomite analysis